Aile terapilerinin ortaya çıkışı ilk olarak 1950’li yılların bitmesiyle başlamıştır.Bu dönem içerisinde bireysel kişiye bağlı terapiler uygulanmıştır.Ailelerinden bağımsız bir şekilde bireylere kliniklerde terapiler gerçekleşmiştir. Bu şekilde yapılan terapinin daha iyi bireye dönütlerinin olacağı düşüncesi ile süreç devam etmiştir.Bunun birlikte terapiyi tamamlayanan kişinin terapi sonundaki sonuçlarında bakıldığında ise sonuçların bireysel olarak kişide istenilen şekilde ilerlemiş olduğu görülmüştür fakat kişi ailesi ile yeniden etkileşime geçtiğinde kişiye uygulanan terapinin sonuçlarının tam tersi şekilde etkilerinin olduğu fark edilmiştir.Tüm bunların sonucunda aile terapisinin ailedeki tek bir bireye bağlı olmadığı anlaşılmıştır.Diğer terapilerin tam tersi olarak döngüsel olarak ilerlediği belirlenmiştir(Hoffman, 1981 ; Özburun, 2018). Bunun doğrultusunda ailenin birbirleri ile olan iletişiminin öneminin aile terapisinde vurgulanması gerektiğini göstermiştir. (Korkut, 2012). Literatür incelendiğinde aile ve çift terapisinin gelişim sürecinde pek çok kişinin adının yer aldığı bilinmektedir.Terapi yöntemlerinin ilk aşamasında W.Ackermen, Murray Bowen, Theodore Lidz Carl A.Whitaker, Palo Alto ile birlikte Gregory Bateson, Virginia Satir, John Weakland, Jay Haley ilk tanınan isimler olurken ilerleyen zamanlarda ise Salvador Minuchin, David Kantor,Jay Haley, Palo Alto, Corlas Sluzki gibi pek çok kişinin yer aldığı bilinmektedir(Özburun,2018). Aile terapisi ile ilgili yapılan ilk çalışma ise şizofren hastaların içerisinde yer aldığı bir grup ile Bateson, Watzlawick, Haley, Bowen, Whitaker’ın öncülüğünde gerçekleşmiştir.(Guerin,1976; Korkut,2012).Daha sonraki süreç içerisinde bu alan ile ilgili birçok terapi yöntemi uygunlanmaya başlanmıştır.Bunlar ise Yapısal Aile Terapisi, Psikanalitik Aie Terapisi, Yapılandırmacı Aile Terapisi gibi terapi yöntemleri olmak üzere çeşitlilik kazanmıştır.(Lebow ve Gurman, 1995, Guerin,1976; Korkut, 2012). Çalışmaların devamında ise hem aile hem de çift terapilerine yönelik enstitüler açılmıştır.1958’de ilk kez MRI ( Mental Research Instite) aile terapisi ile ilgili olarak faaliyete geçerken aile ve çift terapisi için ise bu AFTA (American Family Therapy Association) olmuştur ( Özburun, 2018). Kurulan bu enstitüler ise diğer pek çok estitüye yön vermiştir.Bunlar ise Ackerman,Jay Haley Aile Terapisi Enstitüsü, Westchester Aile Terapisi Enstitü gibi örneklendirelebilmektedir.Bu enstitüler ise eğitimlere, vakalar ile ilgili çalışmalara , videolar ve gruplar arasında tartışmalara göre çalışmalarını sürdürmektedir(Korkut,2012).Aile terapilerinin uygulanma aşamasında önemli yönlerin olduğu bilinmektedir.Bunlar Jay Haley(1987)’e göre ise yüzleştirme ve heykelleştirme ile ilgili metodlar, aile ile ilgili gözlem yapabilmek ve bunu rapor şeklinde sunabilmek, davranışların nasıl düzenlenmesi gerektiğini göstermek,öğrencilerin daha umutlu olmalarını sağlamak gibi yöntemler olduğunu belirtilmiştir(Korkut,2012). Evlilik terapisi olarak kliniklerde adlandılarılan bir diğer terapi biçimi ise çift terapisidir.Çift terapisi çalışmalarının literatür incelediğinde ise başlangıcı insanların evli oldukları süre boyunca ve çift olarak yaşadıkları problemlerin gün yüzüne çıkmasıdır. Çift terapisinin evlilikten ayrıldığı nokta ise, bu terapi biçiminde aileden farklı olarak iki bireyin kendi aralarında yaşadığı sorunların daha belirgin olarak seyretmesidir(Bubenzer,1993;Akdemir, Karaoğlan,Karakaş,2006). Bireyler aile ve çift olarak çatışma yaşadıkları durumlarda bu terapi yöntemlerinden yararlanmak için uzmanlara danışabilmektedir.Geniş bir alan içerisinde yer alan bu iki terapi yöntemi ayrıca diğer psikiyatrik ve psikolojik sorunlarda da etkililiğini göstermektedir.Bunlar yeme bozuklukları, yas, kayıp, travmalar, ekonomik problemler ,kronik fiziksel rahatsızlıklar gibi pek çok alan ile örneklendirilebilmektedir(Türkiye Psikiyatri Derneği). Aile ve çift terapileri hastane, özel muayene ve özel merkezlerde yapılabilmektedir.Bireyler terapiye aileleri, çift veya tek olarak devam edebilmektedir.Terapilerde seansların süreleri genelde 50 dakika sürmektedir ve toplam seans sayısı 8-24 aralığında değişkenlik gösterebilmektedir.Bu seanslarda terapide iki terapistin yer aldığı durumlarda ortaya çıkabilmektedir.Ayrıca aile terapilerinde, çocuk odaklı gerçekleşen terapi durumlarında çocukların okuldaki rehberlik servisi ve öğretmenleri de terapi sürecinde bulunabilmektedir(Türkiye Psikiyatri Derneği).
KAYNAKÇA:
Akdemir,A.,Karaoğlan,A.,Karakaş,G.(2006).Çift terapisi.Türkiye’de Psikiyatri,8(2), ss 124-128
Korkut,Y.,(2012).Türkiye’de aile terapisi ve terapistlerin durumu: eğitim standartları,terapi yönelimleri,çalışma biçimleri ve eğitim ihtiyaçları üzerine bir çalışma.Psikoloji Çalışmaları,27(0),ss 13-29
Özburun,N.,(2018). Derleme: genel sistem teorisinden etkilenen aile terapisi modellerinin karşılaştırılması. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi,1(2),ss 172-188
Türkiye Psikiyatri Derneği.Aile ve çift terapisi.11 Temmuz 2021’de alındı https://psikiyatri.org.tr/halka-yonelik/37/aile-ve-cift-terapisi
WhatsApp